Lutein và Zeaxanthine bảo vệ mắt khi tuổi già

Đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn, điều này ai cũng biết nhưng không ai để ý. Cho đến khi đôi mắt bị mờ, mới vội vã đi tìm Bác sĩ Nhãn khoa. Thông thường người ta hay nghĩ mắt mờ chỉ cần thay gọng kính là xong ngay. Như vậy là chưa đúng. Năm 2007 thống kê Hoa Kỳ cho biết là số người đi bảo trì xe hơi nhiều hơn là đi khám mắt. Trong năm giác quan thì thị giác (mắt) là quan trọng nhất vì nếu như đời đen tối thì còn gì là lẽ sống nữa.

Hai căn bệnh có thể dẫn đến sự mù mắt cho người cao tuổi là thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (age related macular degeneration viết tắt là AMD) và cườm mắt - đục thủy tinh thể (cataract). Các chất carotenoid lutein và zeaxanthin giúp chống lại các bệnh về mắt khi ta về già.

Hai chất này không do cơ thể tạo ra mà phải do thức ăn và dinh dưỡng đem đến. Chất lutein tạo thành màu vàng của trái bắp và lòng đỏ trứng gà. Ngoài việc bảo vệ đôi mắt, hai chất này còn trợ tim và giúp bộ óc làm việc đắc lực thêm nữa. Đó là hai chất chống oxy hóa chống lại các gốc tư do tàn phá các tế bào mô.

Bệnh thoái hóa điểm vàng (age related macular degeneration)

Trên võng mạc có một điểm giúp ta nhìn thật rõ chi tiết đó là điểm vàng (macula). Điểm này khi ta về già thường bị thoái hóa do sự tàn phá của các gốc tư do.

Theo nghiên cứu điểm vàng chứa  rất nhiều  chất lutein và zeaxanthin, nên khi về già phải cung cấp 2 chất này cho đầy đủ. Thí nghiệm cho thấy những người già dùng 10 mg lutein mỗi ngày giảm rủi ro bị  bệnh thoái hóa điểm vàng rất nhiều. Ngoài ra nên ăn nhiều rau xanh như rau dền (spinach), rau cải hoa ( broccoli ), rau bok choy.

Bệnh cườm mắt - đục thuỷ tinh thể (cataract) 

Trong số các cao niên thì có 23% các cụ tuối từ  65 đến 74 và 50% các cụ trên 70 tuồi sẽ bị bệnh đục thuỷ tinh thể. Đục thuỷ tinh thể xẩy ra khi thủy tinh thể của con mắt bị mờ dần cho đến khi trắng xóa, gây mù mắt. Cũng giống như lòng trắng trứng gà, nếu đun sôi thì từ từ sẽ biến từ thể lỏng sang thể đặc, ánh sáng làm sao xuyên qua được.

Thủy tinh thể được cấu tạo bởi chất đạm (protein) trong đó chứa lutein và zeaxanthin, tuy rằng không nhiều bằng ở trong võng mạc.

Bệnh đục thuỷ tinh thể là so sự hấp thụ tia hồng ngoại (ultra violet) của ánh sáng mặt trời, vì vậy khi ra ngoài trời nên đeo kính mát. Bệnh đục thuỷ tinh thể còn là bệnh của tuổi già, nhưng nguyên nhân chính là do các gốc tự do.

Người nào thường xuyên tiếp thu hai chất lutein và zeaxanthine sẽ giảm được rủi ro bị bệnh đục thuỷ tinh thể. Ngoài công hiệu bảo vệ đôi mắt, chất lutein còn ngăn chặn chất cholesterol xấu (LDL) tăng và bám vào thành mạch máu làm giảm sự lưu thông của máu dẫn đến bệnh tim và đột quỵ. Lutein cũng còn tăng sự hoạt động của não bộ, bảo vệ da chống lại sự tàn phá của ánh nắng mặt trời và ngăn ngừa ung thư da.

Các thực phẩm chứa lutein và zeaxanthine

Thực phẩm chứa nhiều lutein và zeaxanthine nhất là các rau lá xanh và những rau khác có màu xanh hay vàng. Trong các thực phẩm này rau cải xoăn  (kale) và rau dền (spinach) luộc là tốt nhất.

Những nguồn cung cấp lutein và zeaxanthine không phài là rau gồm có lòng đỏ  trứng. Tuy nhiên nếu bạn bị cholesterol cao thì nên ăn hạn chế loại thực phẩm này mà nên dùng nhiều rau quả  hơn.

Hiện nay chưa có khuyến cáo vế số lượng cần dung nạp hàng ngày cho hai chất lutein và zeaxanthin, nhưng theo một số chuyên gia thì tối thiểu là 6 mg lutein/ngày mới có hiệu nghiệm.

Cho tới nay người ta vẫn chưa biết rõ bao nhiêu lutein và  zeaxanthine cần cho mỗi ngày để bảo vệ mắt và thị giác. Ngoài ra, người ta cũng chưa biết liệu các chất lutein và zeaxanthin dưới dạng bổ sung (supplements) cũng hiệu quả như khi được  thu nạp từ  thực phẩm hay không.

Dưới đây là bảng sằp xếp một số nguồn cung cấp lutein và zeaxanthine theo thứ tự hàm lượng hai chất này từ cao xuống thấp:

Hoàng Nam